Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα μια ανακοίνωση και ένα σχέδιο δράσης που δρομολογούν επισήμως τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την περιφέρεια της Αδριατικής και του Ιονίου.

Συνεργασία όλων για μια νέα μακροπεριφέρεια

Αδριατικής – Ιονίου:

Η Επιτροπή φέρνει τις χώρες πιο κοντά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα μια ανακοίνωση και ένα σχέδιο δράσης που δρομολογούν επισήμως τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την περιφέρεια της Αδριατικής και του Ιονίου. Στόχος της στρατηγικής είναι να βοηθήσει τα 70 εκατ. κατοίκους της περιφέρειας να επωφεληθούν από τη στενότερη σε τομείς όπως η προώθηση της θαλάσσιας οικονομίας, η διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντας, η ολοκλήρωση των μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων και η προαγωγή του βιώσιμου τουρισμού.

Η στρατηγική, της οποίας η καταληκτική Διάσκεψη ενδιαφερόμενων φορέων φιλοξενήθηκε στην Αθήνα στις 6 και 7 Φεβρουαρίου 2014 στο πλαίσιο της Ελληνικής προεδρίας,  θα αποτελέσει επίσης πολύτιμη ευκαιρία για δυνητικά κράτη μέλη της ΕΕ και υποψήφιες προς ένταξη χώρες να εργαστούν στο πλευρό ορισμένων κρατών μελών, συμβάλλοντας, συγκεκριμένα, στην ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πρόκειται για την πρώτη «μακροπεριφερειακή στρατηγική» της ΕΕ στην οποία συμμετέχει μια τόσο μεγάλη αναλογία τρίτων χωρών (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο και Σερβία) σε συνεργασία με κράτη μέλη της ΕΕ (Κροατία, Ελλάδα, Ιταλία και Σλοβενία). Η στρατηγική αφορά κατά κύριο λόγο τις ευκαιρίες που παρέχει η θαλάσσια οικονομία - «γαλάζια ανάπτυξη», συνδυασμό χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών, ενεργειακή συνδεσιμότητα, προστασία του περιβάλλοντος και βιώσιμο τουρισμό – τομείς που είναι σίγουρο ότι θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης της περιφέρειας. Το σημείο εκκίνησης για την επίτευξη των παραπάνω στόχων είναι η Θαλάσσια στρατηγική για την Αδριατική θάλασσα και το Ιόνιο πέλαγος, η οποία εκδόθηκε από την Επιτροπή στις 30 Νοεμβρίου 2012 και τώρα ενσωματώνεται στη στρατηγική.

Ο Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρμόδιος για θέματα περιφερειακής ανάπτυξης, κ. Johannes Hahn, δήλωσε τα εξής: «Είναι λογικό να εργαζόμαστε από κοινού για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και για την αξιοποίηση κοινών δυνατοτήτων. Η περιφέρεια της Αδριατικής θάλασσας και του Ιονίου πελάγους θα αποτελέσει την τρίτη μακροπεριφερειακή στρατηγική της Ευρώπης Οι συμμετέχουσες χώρες θα πρέπει να διδαχθούν από τις εμπειρίες της στρατηγικής για τη Βαλτική θάλασσα και της στρατηγικής για την περιφέρεια του Δούναβη, συγκεκριμένα από το πόσο σημαντικό είναι να επικεντρωθούμε σε λίγες προτεραιότητες με ισχυρή πολιτική ηγεσία, προκειμένου να επιτύχουμε ουσιαστικό αντίκτυπο. Σε μια περιοχή που βίωσε ορισμένες από τις δριμύτερες συγκρούσεις των τελευταίων χρόνων στην Ευρώπη, η στρατηγική Αδριατικής-Ιονίου, με τη συνεργασία που προβλέπει μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ και όμορων τρίτων χωρών, θα μπορούσε επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της ενσωμάτωσης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.»

Η κ. Μαρία Δαμανάκη, Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, δήλωσε τα εξής: «Οι ναυτιλιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην περιφέρεια της Αδριατικής και του Ιονίου δεν αφορούν αποκλειστικά μία και μόνο χώρα: από την υπεραλίευση έως τη ρύπανση, την κυκλοφορική συμφόρηση, τις μεταφορικές συνδέσεις και τον εποχιακό τουρισμό: ο μόνος συνετός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα είναι η κοινή και συνεκτική δράση. Δεδομένου ότι υπάρχει ένα αναπτυξιακό δυναμικό σε πολλές από τις περιοχές αυτές, το σχέδιο δράσης για την περιφέρεια της Αδριατικής και του Ιονίου μπορεί να βοηθήσει την περιφέρεια να εξέλθει από την κρίση και να θέσει πάλι σε τροχιά ανάπτυξης την οικονομία της.»

Ένα δίδυμο χωρών – ένα κράτος μέλος της ΕΕ και μία τρίτη χώρα – συντόνισε την εκπόνηση κάθε πυλώνα του σχεδίου δράσης:

1.   Ελλάδα και Μαυροβούνιο για τη «Γαλάζια ανάπτυξη»,

2.   Ιταλία και Σερβία για τη «Σύνδεση της περιοχής» (μεταφορικά και ενεργειακά δίκτυα),

3.   Σλοβενία και Βοσνία-Ερζεγοβίνη για την «Ποιότητα του περιβάλλοντος»,

4.   Κροατία και Αλβανία για τον «Βιώσιμο τουρισμό».

Επιπλέον, υπάρχουν και οριζόντια θέματα όπως η οικοδόμηση ικανοτήτων, η έρευνα, η καινοτομία και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή σε αυτή καθώς και η διαχείριση του κινδύνου αποτελούν οριζόντιες αρχές που αφορούν και τους τέσσερις πυλώνες.

Ιστορικό

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε στις 13-14 Δεκεμβρίου 2012 ζήτησε από την Επιτροπή να παρουσιάσει μια στρατηγική της ΕΕ για την περιφέρεια της Αδριατικής θάλασσας και του Ιονίου πελάγους πριν από τα τέλη του 2014, αξιοποιώντας της εμπειρίες των στρατηγικών για τις περιφέρειες του Δούναβη και της Βαλτικής θάλασσας. Η στρατηγική που μόλις δρομολογήθηκε λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα ηλεκτρονικών δημόσιων διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη που πραγματοποιήθηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2013 έως τον Ιανουάριο του 2014 καθώς και των συζητήσεων στο πλαίσιο της καταληκτικής συνεδρίασης της Διάσκεψης των ενδιαφερόμενων φορέων που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 6-7 Φεβρουαρίου 2014. Η στρατηγική αυτή διαβιβάζεται σήμερα στο Συμβούλιο και αναμένεται να εγκριθεί πριν από το τέλος του έτους από τους ηγέτες της ΕΕ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Στην έκθεση αξιολόγησης για το 2013, η Επιτροπή επεσήμανε ότι οι νέες μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα πρέπει να επικεντρώνονται σε έναν περιορισμένο αριθμό καλά καθορισμένων στόχων και ότι οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να υλοποιούνται μέσω ενός σαφούς σχεδίου δράσης.

Στην έκθεση του 2014 σχετικά με τη διακυβέρνηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών διατυπώθηκαν συστάσεις για την ενίσχυση της πολιτικής ηγεσίας και του ενστερνισμού εκ μέρους των χωρών και των ενδιαφερόμενων μερών.

Η στρατηγική EUSAIR δεν θα συνεπάγεται επιπλέον χρηματοδότηση από την ΕΕ, αλλά θα κινητοποιήσει και θα ευθυγραμμίσει υφιστάμενα ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια, ενώ, παράλληλα, θα προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις. Ειδικότερα, στην υλοποίηση της στρατηγικής θα συμβάλουν τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ) και ο προενταξιακός μηχανισμός (IPA).

Παραδείγματα ενδεικτικών έργων που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο κάθε πυλώνα:

1) Γαλάζια ανάπτυξη

·   Τακτικές αξιολογήσεις αποθεμάτων για βιώσιμη διαχείριση της αλιείας

·   Αναζήτηση κοινής προσέγγισης για τον χωροταξικό σχεδιασμό των θαλασσών της περιφέρειας μέσω του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού Αδριατικής - Ιονίου

2) Σύνδεση της περιοχής

·   Αναβάθμιση του συστήματος αναφοράς κυκλοφορίας στην Αδριατική (ADRIREP)

·   Βελτίωση της προσβασιμότητας στις όμορες παράκτιες περιοχές και στα νησιά

·   Άρση των εμποδίων στα οποία προσκρούουν οι διασυνοριακές επενδύσεις σε ενεργειακά δίκτυα.

3) Ποιότητα του περιβάλλοντος

·   Ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των διαχειριστικών αρχών μέσω του Δικτύου Προστατευόμενων Περιοχών της Αδριατικής - Adria PAN

Ανάπτυξη του σχεδίου CleanSea, με το όποιο αναπτύσσονται περαιτέρω μέτρα αποτελεσματικής διαχείρισης από άποψη κόστους και επιλογές πολιτικής για να διατηρούνται καθαρές, υγιείς και παραγωγικές οι θάλασσες της Ευρώπης

4) Βιώσιμος τουρισμός

·   Διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων τουριστικών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση